Reformacja a polityka. Sejm w Piotrkowie 1552 r.

Zwołany w październiku lub listopadzie 1551 r. na koniec stycznia 1552 r., rozpoczął obrady 2 lutego 1552 r., a zakończył 11 kwietnia 1552 r. Sejmiki przedsejmowe odbyły się w grudniu 1551 r. Marszałkiem Sejmu obrano Rafała Leszczyńskiego. Zamiarem królewskim, przedstawionym w legacji wysłanej z Wilna, było kontynuowanie egzekucji praw. Wskazywano na konieczność uwzględnienia zagrożenia zewnętrznego i uchwalenia uchwał podatkowych. Wśród posłów było wielu różnowierców i z tego powodu obrady zostały zdominowane problemami reformacji religijnej. Podnoszono zwłaszcza zagrożenia, wynikające z jurysdykcji sądów duchownych, mających kompetencje do rozpatrywania spraw o herezję. W kwestii tej nie osiągnięto pełnego porozumienia, albowiem nie zgodzono się na zachowanie jurysdykcji duchownej w sprawach o herezję wobec mieszczan i chłopów. Przedmiotem obrad stała się sprawa Stanisława Orzechowskiego, znanego pisarza politycznego, który będąc duchownym zawarł związek małżeński, z czego uczyniono istotny problem w dyskusji ideowej tego okresu. Głównych problemów, dotyczących polityki zagranicznej, egzekucji praw, nie poruszono w pełni, przekładając je do kolejnego sejmu.

Zobacz: Ustawodawstwo zob. Volumina Constitutionum, T. 2, cz. 1, Do druku przygotowali S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, Warszawa 2005, s. 35-46A. Sucheni-Grabowska, Zygmunt August król polski i wielki książę litewski 1520-1562, Warszawa 1996,. .A. Sucheni-Grabowska, Sejm w latach 1540-1587, w: Historia sejmu polskiego, t. 1, Warszawa 1984, red. J. Michalski, s.  114-216.K. Koehler, Stanisław Orzechowski i dylematy humanizmu renesansowego, Kraków 2004, s. 246 i n.