Przed wojną z Moskwą. Sejm nadzwyczajny w Warszawie. 1654.

Po pierwszym sejmie z 1654 r., który nie podjąwszy uchwał rozszedł się w kwietniu 1654 r. zwołano kolejny sejm, tym razem nadzwyczajny. Sejmiki przedsejmowe odbyły się w maju 1654 r. Obrady sejmu rozpoczęto 9 czerwca, zaś zakończyły się 20 lipca 1654 r. Marszałkiem izby poselskiej obrano Krzysztofa Grzymułtowskiego, podkomorzego kaliskiego. Sejm zwołano w obliczu zagrożenia wojną z Moskwą, która stała się realna w związku z przyjęciem przez Bohdana Chmielnickiego, przywódcy zbuntowanej Kozaczyzny protekcji moskiewskiej (w Perejasławiu 18 stycznia 1654 r.) Z powodu tych zagrożeń sejm zajął się przede wszystkim sprawą obrony, stąd przygotowania do ewentualnej wojny były zasadniczą kwestą, jaką podejmowano w czasie obrad sejmowych. Sejm był jednak długi, albowiem sporo czasu zajęły kwestie proceduralne, jak rugi poselskie.

Zobacz: A. S. Radziwiłł, Pamiętnik o dziejach w Polsce, t. 3. 1647-1656, Przełożyli i opracowali A. Przyboś i R. Żelewski, Warszawa 1980, s. 418-432; S. Ochmann-Staniszewska, Z. Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo-doktryna-praktyka, T. 1, Wrocław 2000, s. 199-232; W. Czapliński, Sejm w latach 1587-1696, w: Historia sejmu polskiego, t. 1, Warszawa 1984, red. J. Michalski, s. 217-299; E. Opaliński, Sejm srebrnego wieku 1587-1652. Między głosowaniem większościowym a liberum veto, Warszawa 2001. Ustawodawstwo zob. Volumina Constitutionum, T. 4, cz. 1, Do druku przygotowali S. Grodziski, Marcin Kwiecień, K. Fokt, Przedmowa W. Uruszczak, Warszawa 2015, s. 318-344.