Po pokoju w Oliwie. Sejm nadzwyczajny w Warszawie. 1661.

Sejm zwołano pod koniec 1660 r., ale legacja na sejmiki przedsejmowe uzupełniona została na początku 1661 r. o kwestie związane z propozycją dworu przeprowadzenia elekcji następcy królewskiego vivente rege, czyli za życia panującego jeszcze króla Jana Kazimierza. Argumentowano, że jej przeprowadzenie, w obliczu bezdzietności króla, mogłoby uchronić Rzeczpospolitą od zagrożeń, związanych z przyszłym bezkrólewiem. Sejmiki przedsejmowe odbyły się w marcu i kwietniu 1661 r. Sejm rozpoczął obrady 2 maja 1661 r. Marszałkiem sejmu obrano podczaszego litewskiego Michała Radziwiłła. W czasie rugów poselskich, a więc sprawdzenia ważności mandatu, podjęta została próba usunięcia z sejmu księcia Bogusława Radziwiłła, co zaowocowało konfliktem, ale nie doszło do pozbawienia księcia mandatu. Sprawa elekcji vivente rege spotkała się z negatywną reakcją szlachty i została odłożona do następnego sejmu. Ratyfikowano natomiast postanowienia pokoju w Oliwie, kończącego wieloletnie wojny ze Szwecją, w tym również niezwykle trudną i niebezpieczną dla Rzeczypospolitej wojnę z lat 1655-1660. Zatwierdzono również ugodę z Kozakami, którą zawarto w następstwie udanej kampanii cudnowskiej. Nie zrealizowano wszystkich płatności dla wojska kwarcianego, ale przeprowadzono sporo nobilitacji, zwłaszcza dla zasłużonych spośród żołnierzy zaporoskich. Obrady zakończono 18 lipca 1661 r.

Zobacz: J. A. Chrapowicki, Diariusz. Część Druga: lata 1656-1664, opr. A. Rachuba, T. Wasilewski, Warszawa 1978; S. Ochmann-Staniszewska, Z. Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo-doktryna-praktyka, T. 1, Wrocław 2000, s. 292-322; S. Ochmann, Sejmy z lat 1661-1662. Przegrana batalia o reformę ustroju Rzeczypospolitej, Wrocław 1977; H. Olszewski, Sejm Rzeczypospolitej epoki oligarchii (1652-1763). Prawo-praktyka-teoria-programy, Poznań 1966. Ustawodawstwo zob. Volumina Constitutionum, t. 4, cz. 2, Do druku przygotowali Stanisław Grodziski, Marcin Kwiecień, Krzysztof Fokt, Przedmowa Wacław Uruszczak, Warszawa 2017, s.89-186.